Ryzyko wystapienia dysleksji u dziecka

Trudności związane z nauką czytania i pisania zazwyczaj dostrzegane są dopiero, gdy dziecko zaczyna naukę w szkole. Tymczasem pewne symptomy związane z ryzykiem wystąpienia dysleksji można zauważyć już na wcześniejszych etapach rozwoju dziecka, jeszcze zanim dziecko podejmie naukę szkolną. Niekiedy obserwujemy, że niektóre dzieci już od najmłodszych lat rozwijają się nieharmonijnie i u takich dzieci mogą występować specyficzne trudności w uczeniu się (dysleksja).

Badacze wskazują na zależność pomiędzy opóźnionym rozwojem mowy czy niskim poziomem kompetencji językowej, a opanowaniem umiejętności czytania. Dzieci, u których obserwujemy opóźniony rozwój mowy w stosunku do normy wiekowej czy wolniejsze tempo nabywania mowy, związane z rozumieniem i mówieniem, wykazują większe ryzyko dysleksji.

Badania przeprowadzone przez M. Bogdanowicz wskazują, że u dzieci zagrożonych dysleksją rozwojową rozwój mowy przebiegał nieprawidłowo lub z opóźnieniem. Dlatego, jeśli obserwujemy, że dziecko ma opóźniony rozwój mowy, to konieczne jest rozpoczęcie stymulacji i podjęcie działań terapeutycznych jak najszybciej.

Problemy związane z nauką czytania i pisania mogą mieć różne źródła, przeważnie są one wynikiem:

  • zaniedbań środowiskowych
  • niskich zdolności poznawczych
  • zaburzeń sensorycznych

Najbardziej prawdopodobne wystąpienie ryzyka dysleksji jest u dzieci, które:

  • pochodzą z nieprawidłowo przebiegającej ciąży i skomplikowanego porodu (np. dzieci urodzone przedwcześnie, dzieci z niską wagą urodzeniową, dzieci mające poniżej 6 pkt. w skali Apgar)
  • są obciążone genetycznie np. w rodzinie występuje dysleksja, opóźniony rozwój mowy
  • rozwijają się nieharmonijnie np. pod względem psychoruchowym

 Symptomy ryzyka dysleksji

Pewne predyspozycje, które mogą wskazywać na objawy ryzyka dysleksji możemy zaobserwować już w okresie niemowlęcym.

Co powinno zaniepokoić w rozwoju niemowląt?

  • dziecko nie raczkuje albo raczkuje mało
  • ma trudności z utrzymaniem postawy siedzącej i stojącej
  • po 1. r. ż. utrzymują się pierwotne odruchy wrodzone

Ryzyko dysleksji możemy podejrzewać u dziecka, które [2]:

  • jest mało sprawne ruchowo (np. słabo biega, ma trudności z jazdą na rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach), ma trudności z utrzymaniem równowagi, niechętnie bierze udział w zabawach ruchowych czy lekcjach wychowania fizycznego
  • ma niską sprawność manualną np. trudności z jedzeniem łyżką, ubieraniem się, zawiązaniem sznurowadeł, zapinaniem guzików, posługiwaniem się nożyczkami, niechętnie rysuje itp.
  • ma trudności z określenie kierunków w przestrzeni i nieprawidłowo używa przyimków (na, pod, między, od, do, przed)
  • ma problem z odróżnieniem lewej i prawej strony
  • jest oburęczne tzn. wykonuje czynności raz jedną, a raz drugą ręką

W proces nauki mówienia, czytania i pisania zaangażowanych jest wiele funkcji, wobec tego, jeśli któraś z nich zostanie zaburzona, to wówczas może to wpływać na zagrożenia dysleksją.

Ponadto niepokojące symptomy to [1]:

  • trudności z koncentracją uwagi
  • zaburzenia słuchu fonemowego np. trudności z różnicowaniem głosek czy par słów, które różnią się jedną głoską (np. kura-góra, Tom-dom, półka-bułka itd.)
  • nieprawidłowa artykulacja
  • mały zasób słownictwa
  • trudności z rozpoznawaniem i tworzeniem rymów
  • trudności z zapamiętywaniem np. piosenek, wierszyków, dni tygodnia, pór roku, sekwencji słów (np. banan, długopis, mydło, czapka)
  • trudności z sylabizowaniem (np. materac – ma-te-rac), głoskowaniem (dom- d-o-m), łączeniem głosek w cały wyraz (np. d-o-m – dom)
  • trudności z zapamiętaniem poleceń
  • trudności związane z wymienieniem słów określonej kategorii np. zwierzęta, kolory, ubrania

Jeśli dziecko wykazuje trudności związane z rozwojem powyższych funkcji, a także ich integracją, to w takim przypadku możemy mówić o ryzyku dysleksji.

Dziecko, które rozpoczyna naukę w szkole podstawowej powinno już mówić prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego. Dziecko zaczynające edukacje szkolną często ,,pisze tak jak mówi”. Jednak nie zawsze wada wymowy znajduje odzwierciedlenie w piśmie. Na związek nieprawidłowej wymowy z trudnościami w nauce pisania zasadniczy wpływ mają przyczyny takiej wymowy.

Niezwykle ważne jest obserwowanie swojego dziecka, by w miarę możliwości jak najszybciej wychwycić niepokojące symptomy i udać się do specjalisty, aby wdrożyć odpowiednie działania. Jeśli widzimy, że dziecko 2- letnie nie mówi, to nie czekamy, aż rozgada się (bo być może jest jakiś czynnik, który mu to uniemożliwia), tylko wdrażamy działania stymulujące jak najszybciej. Nie wyręczajmy dziecka w wykonywaniu codziennych czynności tj. ubieranie się, ponieważ dziecko w ten sposób usprawnia pracę dłoni. Stwarzajmy dziecku jak najwięcej warunków do tego, by mogło usprawniać motorykę mała i motorykę dużą, zachęcajmy do aktywności fizycznej, zabaw na placu zabaw.

Źródło: Paulina Mistal, Logopeda ogólny i kliniczny oraz specjalista z zakresu audiologii

Bibliografia:

  1. Bogdanowicz M., Specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania – dysleksja, dysortografia, dysgrafia [w:] Dysleksja rozwojowa fakt i tajemnica, Opole, 2011.
  2. Bogdanowicz M., Skala Ryzyka Dysleksji, Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia 2002.
  3. Bogdanowicz M., Adryjanek A. „Uczeń z dysleksją w szkole. Poradnik nie tylko dla polonistów, Gdynia ”, Wydawnictwo Operon, 2000.

 

 

Ta strona używa plików cookies

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close